Klasztor Krzyża Świętego

W Dolinie Świętego Krzyża, pośród oliwek, w klasycznym biblijnym krajobrazie, wznosi się klasztor Świętego Krzyża (Monastery of the Holy Cross). Wedle tradycji to tutaj rosło drzewo (zasadzone przez bratanka Abrahama, Lota, ocalonego z Sodomy), z którego wykonano krzyż Chrystusa. Klasztor w stylu typowym dla epoki wypraw krzyżowych powstał już w VII wieku i należał do Cerkwi gruzińskiej, która w XIX wieku, z powodu kłopotów finansowych, zmuszona była przekazać go Cerkwi greckiej.

Jego historia łączona jest także z odkryciem przez Świętą Helenę, matkę cesarza Konstantyna Wielkiego w 324 r. (lub 326 r.), tuż obok Golgoty w Jerozolimie, w pustym zbiorniku na wodę, kilku drewnianych krzyży. Jeden z tych krzyży wykazywał cudowną moc uzdrawiania chorych. Uznano, że to ten, na którym ukrzyżowano Chrystusa. Drzewo Krzyża Świętego podzielono na kilka części i jedna z nich przechowywana jest w Klasztorze Krzyża Świętego. Najznaczniejsze części relikwii znajdują się w ufundowanej przez cesarza Konstantyna Bazylice Grobu Świętego, trzecią wysłano do Rzymu i umieszczono w Bazylice Santa Croce del Gerusalemme, ufundowanej przez papieża Sylwestra I. Czwartą relikwię przekazano do Konstantynopola i tymczasowo ulokowano w pałacu cesarskim. Cesarz Justynian Wielki wystawił w Konstantynopolu wspaniałą Świątynię Hagia Sophia, którą ukończono w 537 roku. Do tej świątyni przeprowadzono najświętszą relikwię. Kościół wschodni corocznie obchodził uroczyście dzień przeprowadzenia relikwii.