Od IV tysiąclecia p.n.e. na Saharze, wzdłuż brzegów Nilu, rozwijała się największa na świecie oaza zamieszkiwana przez Egipcjan. W 4-tym tysiącleciu p.n.e. Egipcjanie znali już strzały, harpun, ochrę, którą używali jako barwnika, i proste narzędzia do rozgniatania zbóż. Opanowali także technikę zszywania skór zwierzęcych, obróbki kości słoniowej, wyplatania wikliny i garncarstwo. Rolnicy przystosowali dolinę Nilu do uprawy zbóż i warzyw. Nauczyli się uprawiać i tkać len. Zajmowali się również rybołówstwem. Egipt był jedynym regionem, który posiadał nadwyżki żywności. Zawdzięczano to głównie Nilowi, który posiadał źródła w strefie równikowej. Każdego roku, podczas pory deszczowej, Nil zalewał dolinę. Po odpadnięciu wód, ziemię pokrywał żyzny muł. Dzięki systemowi kanałów irygacyjnych nawadnianie pól uprawnych było możliwe przez cały rok. W obawie przed zagrażającymi suszą i głodem, Egipcjanie wznosili modły do boga Nilu, Hapi.
Już w 3-cim tysiącleciu p.n.e. kraj był podzielony na 42 prowincje, podlegające dwóm królestwom:
- Górnemu Egiptowi,
- Dolnemu Egiptowi.
W Tinis odnaleziono grobowce należące do dynastii, która około 3200 roku p.n.e. zjednoczyła Egipt i założyła stolicę w Memfis. Z zapisów odnalezionych w Górnym Egipcie wynika, że w tamtych czasach król Mens (identyfikowany na ogół jakoNarmer ) zjednoczył Egipt i na rysunku jest przedstawiony w podwójnej biało-czerwonej koronie symbolizującej Górny i Dolny Egipt. Faraon objął władzę po panującym dotychczas Horusie. Tak narodziła się pierwsza dynastia. Historia Egiptu podzielona jest na kilka okresów:
a- Okres Predynastyczny (ok.3300-2925 p.n.e.)
b- Okres Wczesnodynastyczny (ok.2925-2658 p.n.e.)
c- Stare Państwo (ok.2658-2150 p.n.e)
d- Pierwszy Okres Przejściowy (ok.2150-2100 p.n.e.)
e- Średnie Państwo (ok.2100-1750 p.n.e.)
f- Drugi Okres Przejściowy (ok. 1750-1550 p.n.e.)
g- Nowe Państwo (ok.1550-1075 p.n.e.)
h- Trzeci okres przejściowy (ok.1076-712 p.n.e.)
i- Okres Późny (ok.712-332 p.n.e)
j- Okres Grecko-Rzymski (ok.332 p.n.e.-395 n.e.)
k- Okres Bizantyjski (395 - 640 n.e.)
l- Kalifat ( 640-1517 n.e.)
m-Okres Imperium Osmańskiego (1517-1782 n.e.)
n- Narodziny współczesnego Egiptu (1798-1882)
o- Brytyjski Protektorat (1882-1922)
p- Królestwo Egiptu (1922-1952)
r- Arabska Republika Egiptu
Starożytny Egipt
a- Okres Predynastyczny (ok. 3300 - 2925 r. p.n.e.)
Nie wiemy dokładnie, kiedy ludzie po raz pierwszy pojawili się w Dolinie Nilu. Najstarsze znalezione tam narzędzia pochodzą z paeolitu (ok. 200 000 lat temu). Znacznie później,
w neolicie, grupy ludzi żyjących na Pustyni Libijskiej, w Delcie i Fajum zajmowały się pasterstwem i prymitywnym rolnictwem.
Populacja w dolinie Nilu zaczęła koncentrować się w dwóch głównych ośrodkach:
- na północy w Delcie,
- na południu w Hierakonpolis.
Te najwcześniejsze społeczności wkrótce zaczęły przybierać złożone formy organizacji. Wyłoniła się funkcja wodza, który swoim podwładnym zapewniał środki przetrwania, przydzielał obowiązki i których chronił przed wrogami. Inskrypcje na kamiennych paletkach do szminek i maczugach wymieniają imiona takich władców jak Skorpion czy Narmer. Właśnie Narmer, ostatni król Okresu Predynastycznego, podbił Dolny Egipt i po raz pierwszy zjednoczył kraj.
b- Okres Wczesnodynastyczny (ok.2925-2658 r. p.n.e.)
Hor-Aha - który prawdopodobnie jest identyczny z faraonem Menesem - założył I dynastię. Aby zapewnić sobie kontrolę nad powiększonym terytorium, którym nie sposób było skutecznie zarządzać z leżącego na południu Hierakonpolis, założył na północy drugą stolicę - Ineb-hedź (''Biały Mur''), czyli Memfis, które miało się stać stolicą Starego Państwa. W Memfis odbywał się rytuał koronacji.
Dwie pierwsze dynastie określa się mianem ''tynickich'', ponieważ według Manethona - egipskiego kapłana, któremu zawdzięczamy podział władców Egiptu na 30 dynastii - wszyscy ich królowie pochodzili z Thinis, miasta, choć nigdy nie zostało odnalezione - musiało znajdować się w okolicach Abydos. Menes został pochowany w Abydos, gdzie spoczywali również wszyscy władcy I dynastii oraz dwaj królowie II dynastii. Z garstki informacji dotyczących rządów Menesa wynika, że król toczył wojnę z Nubijczykami i Libijczykami. Wiadomo również, że ówczesny Egipt nawiązał trwałe stosunki handlowe z Bliskim Wschodem. Menes został pochowany w Abydos, gdzie spoczęli również wszyscy władcy Pierwszej dynastii. Po Menesie tron objął Dźer, po którym z kolei nastąpił Dźet. Ostatnim faraonem Pierwszej Dynastii był Ka. Potem nastąpił okres zamętu, który zakończył się wraz ze wstąpieniem na tron Hetepsechemui, założyciela Drugiej Dynastii, której królowie pochodzili zapewne z Delty. Inaczej niż faraonowie Pierwszej Dynastii, nowi władcy Egiptu nie byli w stanie zachować jedności Obu Krajów. Waśnie religijne między zwolennikami Horusa i Seta sprawiły, że Egipt rozpadł się na dwa niezależne królestwa. Chasechem, faraon koronowany w Hierakonpolis, ponownie zjednoczył Egipt, przybierając nowe imię Chasechemui, na znak pogodzenia obu kultów. On też był ostatnim królem Drugiej Dynastii. Nowy władca Trzeciej DynastiiDźeser z powrotem przeniósł stolicę do Memfis. W historii Egiptu kończy się Okres Wczesnodynastyczny i rozpoczyna Stare Państwo: epoka piramid.
Pierwsza dynastia - ok. 2925-2715 p.n.e. - najwięksi władcy: Hor-Aha (Menes), Dźer, Dźet, Ka.
Druga dynastia - ok. 2715-2658 p.n.e. - najwięksi władcy: Hetepsechemui, Peribsen,
Chasechemul.
c- Stare Państwo (ok.2658-2150 p.n.e)
W Sakkara Dźeser wybudował pierwszą w Egipcie piramidę. Wzniesiona w formie schodkowej budowli - przywodzącej na myśl kilku mastab (''ława'' ), ustawionych jedna na drugiej - wyobrażała schody, po których faraon wstępował do nieba. Budowlę zaprojektował wielki architekt Imhotep, którego później zaczęto otaczać czcią boga magii i medycyny, przez Greków utożsamianego z Asklepiosem.
W Dahszuri Meidum, kilka mil na południe od Sakkara, faraon Snofru (IV dynastia) wybudował najwcześniejsze przykłady piramid ostrosłupowych. Najpierw przebudował piramidę schodkową w Meidum, później wzniósł dwie piramidy klasyczne w Dahszur, na północ od Sakkara.
Około połowy trzeciego tysiąclecia p.n.e. faraonowie Cheops (Chufu), Chefren (Chafre)
i Mikerinos (Menkaure) zbudowali w Gizie trzy wielkie piramidy. W okresie Czwartej Dynastii kult solarny osiągnął apogeum - król został utożsamiany z bogiem Słońca - Re. Za czasów założonej przez Userkafa około 2465 roku p.n.e. V dynastii faraon rządził jako ''ziemski syn Re''. Faraonowie Sahure, Neferirkare i Niuserre swoje piramidy wybudowali w Abusir, w pół drogi między Gizą i Sakkarą.
Trzecia dynastia - ok. 2658-2584 p.n.e. - najwięksi władcy: Sanacht, Dźoser, Sechemchet.
Czwarta dynastia - ok. 2584-2465 p.n.e. - najwięksi władcy: Snofru, Cheops, Chefren,
Mykerinos.
Piąta dynastia - ok. 2465-2322 p.n.e. - najwięksi władcy: Userkaf, Sahure,
Neferirkare,Niuserre,Unis.
Szósta dynastia - ok. 2322-2150 p.n.e. - najwięksi władcy: Teti, Pepi I, Merenre, Pepi II.
Wraz z końcem VI dynastii władza królewska osłabła. Dominującą rolę zaczęli odgrywać możnowładcy z prowincji.
d- Pierwszy Okres Przejściowy (ok.2150-2100 p.n.e.)
Dynastie VII, VIII, IX, X oraz królowie IX i X dynastii swoją stolicę ulokowali w Herakleopolis.
e- Średnie Państwo (ok.2100-1750 p.n.e.)
Tebańscy książęta ponownie zjednoczyli Egipt. Wraz ze wstąpieniem na tron faraona Mentuhotepa Nebhepetre rozpoczął się okres wielkiego rozkwitu Egiptu. Wznoszono wspaniałe świątynie. Kontynuowano także podbój Nubii. Z tych czasów pochodzą piramidy znajdujące się w Dahszur,
el-Lahun i Hawara oraz dwie piramidy w el-Liszt, gdzie wzniesiono również królewską rezydencję.
Około 1750 roku p.n.e. pod koniec XII dynastii wzrost potęgi możnowładców drastycznie osłabił autorytet króla. Nubia odzyskała niepodległość. W Egipcie rządziły dwie rywalizujące ze sobą dynastie (XIII i XIV). W historii Egiptu rozpoczął się Drugi Okres Przejściowy, który trwał aż do roku 1550 p.n.e. Wskutek wewnętrznych waśni, Egipt podbili Hyksosi (greckie słowo pochodzące zapewne od egipskiego ''hekauchasut'' ''władcy obcych krajów''), którzy do pewnego stopnia zasymilowali się z egipską kulturą, ale również wprowadzili na teren Egiptu znane gdzie indziej rozwiązania techniczne, na przykład zaprzężony w konie rydwan bojowy. Nowi władcy założyli swoją stolicę w Delcie, w Awaris (dzisiejsze Tell el-Daba).
Mniej więcej w roku 1550 p.n.e. tebańskiemu księciu Jahmesowi udało się wpierw ponownie podbić terytorium Nubii, a następnie wypędzić najeźdźców z Egiptu. Jahmes podniósł Egipt z upadku i dał początek XVIII dynastii.
Jedenasta dynastia - ok.2100-1955 p.n.e.
Dwunasta dynastia - ok. 1955-1750 p.n.e. - najwięksi władcy: Amenemhat I, Senuseret I,
Amenemhat III.
f- Drugi Okres Przejściowy (ok. 1750-1550 p.n.e.)
Około 1750 roku p.n.e. pod koniec XII dynastii wzrost potęgi możnowładców drastycznie osłabił autorytet króla. Nubia odzyskała niepodległość. W Egipcie rządziły dwie rywalizujące ze sobą dynastie (XIII i XIV). W historii Egiptu rozpoczął się Drugi Okres Przejściowy, który trwał aż do roku 1550 p.n.e. Wskutek wewnętrznych waśni, Egipt podbili Hyksosi (greckie słowo pochodzące zapewne od egipskiego ''hekauchasut'' ''władcy obcych krajów''), którzy do pewnego stopnia nie tylko zasymilowali się z egipską kulturą, ale również wprowadzili na teren Egiptu znane gdzie indziej rozwiązania techniczne. Mniej więcej w roku 1550 p.n.e. tebańskiemu księciu Jahmesowi udało się wpierw ponownie podbić terytorium Nubii, a następnie wypędzić najeźdźców z Egiptu..
Trzynasta dynastia - 70 władców
Czternasta dynastia: Szereg pomniejszych władców, prawdopodobnie współczesnych XIII i XIV
dynastii.
Piętnasta dynastia: Hyksoska.
Szesnasta dynastia:
Siedemnasta dynastia: tebańska.
g- Nowe Państwo (ok.1550-1075 p.n.e.)
W czasach założonej przez księcia Jahmesa z XVIII dynastii (ok.1550-1295 p.n.e.) stolicą Egiptu zostało miasto Uaset,znane pod grecką nazwą Teby. W tym czasie powstały świątynie w Luksorze i Karnaku oraz królewskie nekropolie wDolinie Królów i Dolinie Królowych. Za czasów Totmesa I, terytorium Egiptu swoimi granicami sięgało najdalej: na północy aż do Eufratu, na południu do IV katarakty Totmes I podbił Nubię. Hatszepsut wybudowała wielką świątynię grobową w Deir el-Bahari. Pod rządami Amenhotepa III wspaniale rozkwitły sztuka i architektura, oraz powiodło mu się nawiązanie stosunków dyplomatycznych z królami Babilonii, Syrii i Mitanii. Z jego świątyni grobowej zachowały się jedynie dwa gigantyczne posągi - ''Kolosy Memmnona''.
Amenhetop IV doprowadził do schizmy religijnej, starając się tradycyjne wierzenia Egipcjan zastąpić wiarą w jednego boga, Atona, ''Dysk Słoneczny''. Przeniósł również stolicę z Teb do Achetaton (dzisiejsze Tell el-Amarna). Sam także zmienił swoje dotychczasowe imię na Echnaton. Poślubił królową Nefertiti, znaną z rzeźby znajdującej się w Berlinie.
Młodociany faraon Tutanchamon, syn i zarazem zięć Echnatona, objął tron w wieku siedmiu lat i zmarł dziesięć lat później. Za panowania Tutanchamona kler Amona powrócił do swej dawnej potęgi. Stolicę przeniesiono do Memfis, które ponownie zyskało na znaczeniu. Po śmierci Tutanchamona władzę sprawował arcybiskup Amona, Ai, po którym na tronie zasiadł ostatni król XVIII dynastii, generał Horemheb.
Ramzes I otwiera listę faraonów XIX dynastii. Seti I , syn Ramzesa I toczy wojny z Libijczykami, Syryjczykami i Hetytami. Pod koniec życia część władzy przekazał swojemu synowi, późniejszemu faraonowi Ramzesowi II, który kontynuował wojnę przeciw Hetytom. Po stoczonej w Syrii nad brzegiem Orantesu bitwie pod Kadesz (1274 p.n.e.) zawarłz nimi pokój. W trakcie swojego 67-letniego panowania Ramzes II okazał się niesłychanie aktywnym budowniczym. Wzniesiono wówczas wiele nowych świątyń (Abu Simbel, Memfis, Bubastis, Abydos), nie zaniedbując rozbudowy i upiększania wielu innych (Abydos, Karnak, Luksor). Co więcej, w Delcie Nilu Ramzes II założył nową stolicę, Pi-Ramzes.Wśród jego licznych żon dwie przewyższały pozycją pozostałe: Izis-Nofret oraz Nefertari, znana dobrze jako właścicielka grobu w Dolinie Królowych w Tebach. To właśnie Izis-Nofret, której miejsce pochówku jest nieznane, urodziła Ramzesowi dziedzica. Po Merenptahu na tron wstąpił Seti II. Potem przez kolejne 10 lat Egiptem rządziła wdowa po Setim II,Tauseret. Krótkie panowanie Setnachta rozpoczyna XX dynastię, zdominowaną całkowicie przez postać Ramzesa III, po którym następuje długa lista władców Ramessydzkich. Ramzes III wzniósł potężną świątynię w Medinet Habu i skutecznie walczył z Ludami Morza oraz Libijczykami.
Schyłek XX dynastii przyniósł osłabienie władzy centralnej - najpotężniejszą osobą w państwie stał się arcykapłan Amona z Karnaku. Na krótki okres władzę królewską uzurpuje sobie arcykapłan Herhor.
Osiemnasta dynastia - ok. 1550-1295 p.n.e. - najważniejsi władcy: Johmes, Totmes I,
Totmes III, Hatszepsut, Amenhotep II, Amenhotep III,
Amenhotep IV (Echnaton),Tutanchamon, Horemheb.
Dziewiętnasta dynastia - ok.1295-1188 p.n.e. - najważniejsi władcy: Ramzes I, Seti I, Ramzes II,
Merenptah.
Dwudziesta dynastia - ok. 1188-1076 p.n.e. - najważniejsi władcy: Ramzes III, Ramzes IV,
Ramzes IX, Ramzes XI.
h- Trzeci okres przejściowy (ok.1076-712 p.n.e.)
Okres ramessydzki zamyka panowanie Ramzesa XI. Rozpoczyna się Trzeci Okres Przejściowy. Jest to długa i bardzo skomplikowana epoka, jednocześnie rządzących Egiptem, zwaśnionych dynastii.
W Delcie, w miejscowości Tanis leżącej nieopodal stolicy Ramzesów, powstaje nowa, XXI dynastia. Równolegle w Górnym Egipcie rządy sprawowała tebańska teokracja. Podzielony na dwa królestwa, osłabiony Egipt utracił kontrolę nad Palestyną i Nubią. We wschodniej Delcie władzę obejmują królowie libijskiego pochodzenia (XXII dynastia). Potęga Teb upadła i Egipt został rozdrobniony na małe państewka, gdzie każdy lokalny możnowładca mógł ogłosić się królem i zyskać poparcie swoich poddanych. Między 724 a 712 rokiem p.n.e. w Sais (dzisiejsza
Sa el-Hagar), w zachodniej Delcie panowali kolejno Tefnacht i Bokchoris (XXIV dynastia). Wcześniej, około 770 p.n.e. , władza kuszyckiego króla Kaszty sięgnęła aż do Asuanu. Jego następca - Pije, który założył XXV dynastię (kuszycką), podporządkował sobie Górny i Dolny Egipt.
Dwudziesta pierwsza dynastia - ok.1076-945 p.n.e. - najważniejsi władcy: Smendes,
Psusennes I, Psusennes II.
Dwudziesta druga dynastia - ok. 945-712 p.n.e. - najważniejsi władcy: Szeszonk I,
Osorkon I, Szeszonk II.
Dwudziesta trzecia dynastia - Wielu jednocześnie panujących władców e Tebach. Hermopolis,
Heraklepolis, Leontopolis .
Dwudziesta czwarta dynastia (saicka) - ok. 724-712 p.n.e. - najważniejsi władcy: Tefnacht,
Bokchoris.
i- Okres Późny (ok.712-332 p.n.e)
W Egipcie nastał okres względnej prosperity gospodarczej i rozkwitu sztuk pięknych. Pod panowaniem Kuszytów Egipt cieszył się prawdziwym dobrobytem i odzyskał status mocarstwa, z którym musiała liczyć się nawet potężna Asyria. Wojska Asyryjskie kilkakrotnie w przeszłości okupowały. Asyryjczyków pokonał Psametyk I z XXVI dynastii (664-525 p.n.e.).
W gospodarce następuje okres wzmożonego handlu z Fenicjanami i Grekami oraz powrotu do klasycznej tradycji Egiptu z epoki Starego i Średniego Państwa. Faraon Necho rozpoczyna budowę kanału Nil - Morze Czerwone. Projekt wkrótce jednak porzucono.
Faraon Nektanebo wybudował świątynie w File w Medineet Habu oraz pylon w Karnaku.
W 525 roku p.n.e. Psametyk III został pokonany przez Kambyzesa, króla Persów. Na czas panowania Kambyzesa, Dariusza I, Kserksesa I, Artakserksesa i Dariusza II, Egipt stał się perską prowincją.
Kraj odzyskał niepodległość około roku 380 p.n.e. za czasów XXX dynastii (380-343 p.n.e.).
W 343 roku p.n.e. Persowie ponownie podbijają Egipt na mniej więcej 10 lat, do roku 332 p.n.e.
Dwudziesta piąta dynastia - ok.712-657 p.n.e. - najważniejsi władcy:
Nubia i Teby - Kaszta, Pije
Nubia i Egipt - Szabaka, Taharka.
Dwudziesta szósta dynastia - ok. 664-525 p.n.e. - najważniejsi władcy: Necho I, Psametyk I,
Necho II, Apries, Amazis, Psametyk III.
Dwudziesta siódma dynastia - ok. 525-405 p.n.e. - najważniejsi władcy : Kombyzes, Dariusz I,
Kserkses I, Artakserkses I, Dariusz II.
Dwudziesta ósma dynastia - ok.405-399 p.n.e.
Dwudziesta dziewiąta dynastia - ok.399-380 p.n.e.
Trzydziesta dynastia - ok.380-343 p.n.e. - najważniejsi władcy: Nektanebo I, Nektanebo II.
Drugie panowanie perskie - ok. 343-332 p.n.e.
j- Okres Grecko-Rzymski (ok.332 p.n.e.-395 n.e.)
W 332 roku p.n.e. król macedoński Aleksander Wielki triumfalnie wkroczył do Egiptu. Dynastia macedońska przetrwała tylko do roku 304 p.n.e. kiedy Ptolemeusz, generał Aleksandra Wielkiego, ogłosił się królem Egiptu jako Ptolemeusz I Soter. Właśnie on był założycielem dynastii ptolomejskiej, której władzę odbierze dopiero podbój Egiptu przez imperium rzymskie (30 rok p.n.e.). Za panowania Ptolemeusza XII Auletesa zakończono budowę słynnej świątyni Horusa w Edfu i rozpoczęto prace nad świątynią w Dendera.
W 48 roku p.n.e. do Egiptu przybył Juliusz Cezar, by dopomóc Kleopatrze w odzyskaniu tronu. Później w 31 r. p.n.e. wpościgu za Markiem Antoniuszem w Egipcie pojawił się Oktawian. Oktawian rozgromił wojska Marka Antoniusza w bitwie pod Akcjum. Egipt stał się rzymską prowincją. Grecy i rzymscy władcy, do pewnego stopnia, pielęgnowali tradycje faraonów egipskich. Religia egipska rozprzestrzenia się i znajduje wyznawców nawet w samym Rzymie. Około 200 roku n.e. w Egipcie dużą popularność zaczyna zdobywać sobie chrześcijaństwo, które w roku 379 n.e. stało się państwową religią Imperium. W 395 roku n.e. Egipt znalazł się w granicach Bizancjum.
Dynastia macedońska - ok. 332-304 p.n.e. - najważniejsi władcy: Aleksander Wielki, Filip,
Arrhidaeus, Aleksander IV.
Dynastia ptolemejska - ok. 304 30 p.n.e.
k- Okres Bizantyjski (395 - 640 n.e.)
Bizancjum było zbyt słabe, by skutecznie kontrolować władzę w Egipcie. Egipt pozostawiony samemu sobie musiał własnymi siłami bronić się przed najeźdźcami z południa i zachodu.
W 640 roku n.e. wojska arabskie pod wodzą Amr Ibn-Asa podbijają kraj nad Nilem.
l- Kalifat ( 640-1517 n.e.)
Mimo że Arabowie wprowadzili w Egipcie własną religię, jego dotychczasowym mieszkańcom pozostawili swobodę wyboru wyznania. Rządy sprawowały kolejne dynastie kalifackie:
-Umajjadów (658-750 n.e.)
-Abbasydów (750-868 n.e.)
-Tulunidów (868-905 n.e.)
-Ichszydów (905-969 n.e.)
-Fatymidów ( 969-1171 n.e.)
W 1171 roku n.e. ostatniego Fatymidę władzy pozbawił Saladyn, przybierając tytuł sułtana .
Saladyn założył dynastię:
- Ajjubidów (1171-1250 n.e.)
Był to najbardziej chlubny okres w średniowiecznych dziejach Egiptu.
Zniszczenia, jakich dokonali Krzyżowcy w Kairze, kazały Saladynowi wznieść nad miastem cytadelę i otoczyć je obronnym murem. Do obrony miasta zatrudnił tureckich najemników, mameluków, którzy przejęli władzę w 1250 roku. Mamelucy byli dawnymi niewolnikami, najczęściej pochodzenia tureckiego lub kaukaskiego. Kupowani byli, gdy byli jeszcze dziećmi i wychowywani na przyszłych gwardzistów sułtana. Po nawróceniu na islam odbywali służbę wojskową i otrzymywali wolność. Wówczas otwierała się przed nimi możliwość zrobienia kariery wojskowej.
Egiptem rządziły dwie dynastie mameluckie:
- Bahri (1250-1382 n.e.) nazwani tak od koszar na wyspach położonych na Nilu,
- Burdzi (1382-1517 n.e.) zakwaterowani w basztach cytadeli.
Najbardziej znanymi sułtanami mameluckimi byli: Bajbars I (1260-1277) i Kalaun (1270-1290). Pod ich rządami Egipt znów stał się czołową potęgą militarną, która zwycięsko odparła atak Mongołów i Krzyżowców wypierając ich z Palestyny. Po upadku Bagdadu, zniszczonego przez Mongołów, Kair stał się siedzibą kalifa i duchowym centrum islamu.
Epoka mameluków to okres dyktatury wojskowej i jedności imperium. Administracja działała sprawnie, kwitł handel i gospodarka. Egipt stał się głównym ośrodkiem kultury arabskiej, a Kair stał się najpiękniejszym miastem arabskiego Wschodu.
Śmiertelne niebezpieczeństwo nadciągało z północnego wschodu, gdzie wyrosła nowa potęga : Turcy Osmańscy, którzy zdołali podbić całą Anatolię i zdobyć Konstantynopol.
W 1516 roku oddziały osmańskiego sułtana Selima I pomaszerowały na Syrię i pokonały armię mameluków. Rok później ruszyły na Kair i rozpoczęły podbój Egiptu.
m - Okres Imperium Osmańskiego (1517-1782 n.e.)
W 1517 roku po bitwie stoczonej na przedmieściach Kairu przez mameluków i Turków, Egipt został wchłonięty przezImperium Osmańskie ( ''Wysoką Portę'').
Władzę nad nowym paszałykatem sułtani powierzyli paszom.
Autorytet władzy paszów rychło osłabł. Rozpoczął się najbardziej ponury okres w historii Egiptu. Gubernator sułtana nie interesował się problemami kraju, a najwyższe stanowiska w administracji znów zajmowali mamelucy, spośród których rekrutowali się bejowie sprawujący w imieniu sułtana najwyższe urzędy. Stało się tak dlatego, że jeden z klanów wojskowych mameluków poparł tureckich okupantów. Chcąc jednak uniemożliwić im zdobycie zbyt dużych wpływów sułtan nakazał, byw kraju stacjonowały regimenty janczarów, które także włączyły się w nieustającą walkę o władzę.
Kryzys władzy centralnej, konkurencyjne walki między bejami odbiły się na Egipcie poważnym kryzysem politycznym i gospodarczym. Nowy status, jaki otrzymała egipska prowincja, najbardziej uderzył w ludność wiejską. Sułtan uznał majątki ziemskie za swoją prywatną własność, którą przekazywał w lenno dostojnikom zobowiązanym do płacenia daniny na jego rzecz. Urzędnicy podatkowi gnębili kraj zwiększając ciągle dziesięciny i napełniając złotem swoje kieszenie. Sytuacja ekonomiczna pogarszała się z roku na rok. Nikt nie chciał inwestować w ziemię i urządzenia nawadniające. Administracja dopuściła do zamulenia kanałów, co spowodowało zastój w komunikacji rzecznej. Głód i choroby zdziesiątkowały ludność do ok. 3,5 mln mieszkańców.
Przez długie stulecia Imperium Osmańskie bogaciło się też dzięki kontrolowaniu traktów handlowych wiodących na wschód - lądowego Jedwabnego Szlaku z Chin i morskich dróg z Indii przez Morze Czerwone na Morze Śródziemne, które stało się właściwie tureckim jeziorem. Jednym z powodów, dla których Krzysztof Kolumb popłynął na zachód, było poszukiwanie takiej drogi do Chin i Indii, która ominęłaby tureckie floty. Odkrycie Nowego Świata przez Kolumba i późniejsza podróż Vasco da Gamy wokół Przylądka Dobrej Nadziei okazały się dla Turków prawdziwą katastrofą. Nie tylko stracili kontrolę nad szlakami Handlowymi do Chin, ale także odczuli skutki osłabienia osmańskiej waluty z powodu ogromnych ilości srebra i złota przywożonych z Ameryki do Europy. Śmiałe wyprawy Europejczyków przyczyniły się do rozwoju nauk geograficznych i innych, zaczęły się pojawiać nowocześniejsze okręty i broń, a wyprawami kierowali coraz zdolniejsi i lepiej wykształceni dowódcy. Europejczycy przejęli kontrolę nad Atlantykiem, potem nad Oceanem Indyjskim, a w końcu nad Morzem Śródziemnym. Koalicja Hiszpanii, Watykanu i Wenecji w 1571 roku zaskoczyła turecką flotę pod Lapanto nad Zatoką Koryncką i na zawsze zniszczyła osmańską potęgę morską.
W tym okresie Europa szybko przechodziła z mroków średniowiecza w światło renesansu. Uwolnieni od religijnych dogmatów myśliciele dokonywali odkryć naukowych, te z kolei zapewniały rozwój racjonalnej myśli, technologii i przemysłu.
Sytuacja w Imperium Osmańskim była zupełnie inna. Dosłowna i rygorystyczna interpretacja islamu zahamowała rozwój nauki, w tym techniki. Islamscy duchowni zaakceptowali maszynę drukarską dopiero w 1727 r. ( w Europie używano je od 250 lat). Islamskie ziemie były coraz bardziej zacofane, a pokonani niegdyś rywale zaczęli wykorzystywać osłabioną pozycję imperium. Wszystkie liczące się potęgi zwracały uwagę na newralgiczny charakter regionu Bliskiego Wschodu. Dotyczyło to przede wszystkim Francji i Anglii. W drugiej połowie XIX wieku, dołączyły do ich grona Włochy, Rosja oraz Austria.
n- Narodziny współczesnego Egiptu ( 1798 - 1882)
Pod koniec czerwca 1798 roku w Aleksandrii wylądował desant armii Napoleona Bonapartego - był to manewr w jego kampanii mającej na celu odcięcie Wielkiej Brytanii od Indii oraz sparaliżowanie brytyjskich wpływów i handlu w basenie Morza Śródziemnego.
W lipcu 1798 roku w słynnej bitwie pod piramidami, w pobliżu Kairu, rozgromił armię mamelucką. Kiedy jednak w bitwie w zatoce Abu Kir, na wschód od Aleksandrii, francuska flota uległa brytyjskiej, dowodzonej przez admirała Nelsona, Francuzi uświadomili sobie, że tracąc połączenie z metropolią stali się właściwie więźniami kraju, który dopiero co podbili.
Po trzyletniej okupacji - okresie pełnym rozruchów i powstań ludności nie aprobującej nowego systemu władzy - ewakuowali się z Egiptu w 1801 roku. Okupacja francuska odcisnęła swe piętno na sytuacji w Egipcie. Pomimo, że reformy napoleońskie szybko zarzucono, pokazały one drogę zmian społecznych i ekonomicznych, które częściowo zrealizowane zostały w następnym stuleciu. Napoleonowi zawdzięczamy również ponowne odkrycie starożytnego Egiptu. W jego otoczeniu znalazła się grupa uczonych, których dziełem jest unikatowy dokument historyczny
i geograficzny. Najbardziej brzemienne w skutki okazało się jednak dostrzeżenie strategicznego położenia Egiptu, przez co znalazł się on w centrum zainteresowania europejskich kolonialistów. Kres panowaniu francuskiemu położyły sprzymierzone oddziały angielsko-osmańskie, przybyłe do Egiptu w 1801 roku. Po wycofaniu się Francuzów w Egipcie zaczął się czteroletni okres chaosu i anarchii. Przymierze brytyjsko-tureckie szybko się rozpadło, ponieważ interesy obu stron były sprzeczne i każda usiłowała uzyskać przewagę nad Nilem. Mameluccy bejowie zwalczali się między sobą i walczyli z Turkami osmańskimi. Także Brytyjczycy rywalizowali z Turkami osmańskimi i sami chcieli władać swoją prowincją.
W powstałym zamieszania władzę udało się przechwycić oficerowi oddziału Albańczyków Muhammadowi Alemu, którego zaakceptowali islamscy przywódcy religijni. Został on gubernatorem, którego niebawem zatwierdził rezydujący w Istambule sułtan. Nowy gubernator krwawo rozprawił się z przeciwnikami. Najpierw pokonał Brytyjczyków w bitwie pod Rosettą (1807 r). Cztery lata później pozbył się buntowniczych mameluków, których zaprosił na ucztę w cytadeli, a następnie wymordował. Z 480 bejów straszną masakrę przeżył tylko jeden.
Odtąd droga do niczym nie ograniczonej władzy stanęła dla Muhammada Alego otworem. Zanim mógł poprowadzić Egipt do niepodległości, musiał stworzyć nowoczesną, silną armię. Jego ambitny projekt stał się bodźcem do modernizacji i uprzemysłowienia kraju. Sprowadził europejskich specjalistów by pomogli zakładać szkoły i akademie wojskowe. Wprowadził uprawę bawełny, która miała stać się nowym źródłem dochodu zasilającym kasę państwową. W tym celu rozdzielił ziemię między chłopów, naprawił i rozwinął system nawadniania, przywrócił monopol państwa w handlu. Dochody z eksportu przeznaczone zostały na sfinansowanie budowy rodzimego przemysłu, zorientowanego na potrzeby armii, arsenałów, stoczni i zakładów tekstylnych.
Odbudowana armia podbiła Arabię, Sudan, Palestynę Syrię, Cylicję i część Anatolii. Odniesione zwycięstwa zwróciły jednak uwagę mocarstw europejskich, które nie zamierzały patrzeć bezczynnie, jak nad Nilem rośnie nowa potęga. Na skutek interwencji dyplomatycznej w 1841 roku Muhammad Ali został zmuszony do wycofania się z Syrii i redukcji wojska. W zamian otrzymał od sułtana tureckiego dziedziczny tytuł wicekróla, który pozostawał w jego rodzinie aż do czasu obalenia monarchii w 1953 roku. Schedę po nim objął w 1848 roku bratanek Abbas, którego zastąpili kolejno dwaj synowie Mahammada Alego :
-Said (1854-1863)
-Ismail (1863-1879)
To w trakcie rządów tego ostatniego, w 1869 roku zainaugurowano otwarcie Kanału Sueskiego, które odbyło się z wielką pompą. W kraju też wyrosły ogromne fortuny, które były skutkiem wielkiego boomu w handlu bawełną spowodowanego przez wybuch wojny domowej w Stanach Zjednoczonych. Aby zwiększyć stopień konkurencyjności towarów egipskich na rynku światowym, skoncentrowano wszelkie wysiłki na rozbudowie infrastruktury : wykonano 13500 km kanałów nawadniających, zbudowano 1460 km linii kolejowej, pociągnięto 8000 linii telegraficznych. Sfinansowanie tych inwestycji a także rozrzutny tryb życia dworu doprowadziły kraj niemal do bankructwa. Ta sytuacja zmusiła Ismaila do odsprzedania Anglikom udziałów egipskich w Kanale Sueskim, a w 1876 roku do wyrażenia zgody na brytyjsko-francuski nadzór nad finansami kraju. Trzy lata później Ismail został zmuszony do abdykacji na rzecz swego młodszego syna Taufika.
Klimat polityczny Egiptu sprzyjał wzrostowi poparcia ludności dla ruchów nacjonalistycznych. Hasła typu: ''Egipt dla Egipcjan'' zyskiwały coraz większe poparcie społeczeństwa. Niezadowolenie rosło i w 1982 roku doprowadziło do przewrotu wojskowego, na którego czele stanął pułkownik Orabi. Taufik, bojąc się utraty pozycji i honoru, zwrócił się o pomoc wojskową do Brytyjczyków i natychmiast ją otrzymał. Dla nich ważne były jedynie długi Egiptu oraz Kanał Sueski. Oddziały brytyjskie, które od pewnego czasu stacjonowały w Egipcie jako wojska powiernicze, wylądowały w 1882 roku w Aleksandrii i pozostały tam przez 70 lat.
o- Brytyjski Protektorat (1882-1922)
Brytyjczycy krwawo przywrócili ład wewnętrzny w Egipcie wprowadzając okupację wojskową. Od 1882 roku wpływ na rząd Egiptu mieli konsulowie generalni Wielkiej Brytanii. Jednakże rozwój gospodarczy kraju całkowicie podporządkowali interesom i kapitałowi brytyjskiemu. Podobnie jak w Indiach, w interesie angielskiego przemysłu włókienniczego usprawnili metody uprawy ziemi, transport i handel bawełną. Właściwie dopiero wskutek przystąpienia Turcji do I wojny światowej po stronie państw centralnych, Anglicy ogłosili Egipt protektoratem, sankcjonując tym samym sytuację istniejącą od 1882 roku. Oficjalnie Turków osmańskich pozbawiono prawa do sprawowania władzy.
Po zakończeniu wojny w 1918 roku, ''Wafd'', pierwsza egipska partia nacjonalistyczna, założona i kierowana przez Saada Zaglula, domaga się niepodległości dla Egiptu. Upór zwolenników tej partii doprowadził w 1919 roku do powstania antybrytyjskiego. 28 lutego 1922 roku Wielka Brytania skapitulowała, jednostronnie proklamując deklarację o zniesieniu protektoratu.
p- Królestwo Egiptu (1922-1952)
Ahmed Fuad Pasza, czyli król Fuad I nadał w 1923 roku Egiptowi konstytucję, proklamując go monarchią konstytucyjną.
W 1924 roku po zwycięstwie partii ''Wafd'' w wyborach do parlamentu, na czele rządu stanął Zaglul. Faktyczną niepodległość Egipt uzyskał dopiero 26 sierpnia 1936 roku. W 1937 roku, pod rządami syna Fuada I, Faruka I, Egipt przystąpił do Ligi Narodów. Obowiązująca konstytucja przyznała monarsze prawo rozwiązywania parlamentu, które zdecydowało o niestabilności egipskiej polityki. Wielkim parlamentarnym przeciwnikiem króla był ''Wafd'', który stał się najważniejszą partią w kraju. Przez trzy dziesięciolecia polityka egipska podporządkowana była rywalizacji między domem królewskim, ''Wafdem'' i konsulem generalnym. Nie zmieniło się to również za panowania króla Faruka, który w 1936 roku zastąpił na tronie swego ojca, Fuada. Żaden rząd nie utrzymał się dłużej niż 18 miesięcy. Szerzyła się korupcja, kwitły intrygi.
W 1948 roku Egipt wplątał się w konflikt palestyńsko - żydowski. 14 maja 1948 roku Ben Gurion proklamował w Tel Awiwie państwo Izrael. W parę godzin później na teren dopiero co powstałego państwa wkroczyły czołgi pięciu armii arabskich: Egiptu, Transjordanii, Syrii, Iraku i Libanu. Tak zaczęła się wojna wyzwoleńcza. Arabowie wyruszyli na wojnę źle uzbrojeni i żałośnie przygotowani. Armia Izraelska dostała pomoc - tak duże dostawy broni, że wraz z lotnictwem i marynarką uzyskały przewagę. Izrael zdobył wiele terenów, które do dziś stanowią jego terytorium. Palestyńczycy arabscy jako wielotysięczna rzesza uchodźców zbiegli do krajów sąsiednich. Kiedy źle uzbrojone oddziały egipskie doznały straszliwej klęski w wojnie palestyńskiej w 1948 roku, w kraju zawrzało. W styczniu 1952 roku wybuchły w Kairze zamieszki skierowane początkowo przeciwko brytyjskiej obecności wojskowej. 23 lipca 1952 roku nastąpił krwawy zamach stanu, w jego wyniku władzę przejęli ''Wolni Oficerowie'' pułkownika Gamala Abd el-Nasera. Rewolucja zakończyła trwający dwa tysiące lat okres nieprzerwanego obcego panowania w Egipcie. Król Faruk abdykował 26 lipca 1952 roku na rzecz swego syna.
r- Arabska Republika Egiptu
18 czerwca 1953 roku Egipt proklamowano republiką. W listopadzie 1954 roku urząd premiera po usuniętym generale Nagibie objął Naser. Po wprowadzeniu w tym samym roku konstytucji, Naser został wybrany również prezydentem. Premierem pozostał jednak aż do 1962 roku. W dziedzinie polityki zagranicznej Naser zwrócił się przeciw państwom zachodnim. Zawarł on sojusz ze Związkiem Radzieckim i Ludową Republiką Chin.
Z chwilą podpisania umowy o wycofaniu się oddziałów brytyjskich najbardziej palącą sprawą stała się odbudowa kraju i poprawa warunków życia ludności Egiptu. Naczelnym zadaniem stało się podniesienie poziomu produkcji rolnej i poprawa funkcjonowania systemu oświaty i ochrony zdrowia. Aby temu sprostać Egipt potrzebował zagranicznego wsparcia finansowego i pomocy ekspertów. Zarazem nikt nie chciał powrotu do stanu uzależnienia od obcych państw. Rozwiązaniem miała być ''pozytywna neutralność''. Pierwszoplanowa rola Nasera w ruchu państw niezaangażowanych nie odpowiadała jednak politykom państw Zachodu w okresie zimnej wojny. W związku z tym Bank Światowy cofnął kredyty przeznaczone na budowę Wielkiej Tamy
w Asuanie. Odpowiedź Nasera wywołała szok.
W 1956 roku Naser znacjonalizował Kanał Sueski, z którego dochody miał zamiar przeznaczyć na wzniesienie Wielkiej Tamy Asuańskiej. Anglia i Francja, posiadające ciągle większość udziałów, odpowiedziały kontruderzeniem. Izrael zajmuje Strefę Gazy i Półwysep Synaj. W Port Saidzie , pod pretekstem ochrony Kanału Sueskiego, wylądowały wojska Wielkiej Brytanii i Francji.
Wówczas jednak dwa supermocarstwa zmusiły okupantów do natychmiastowego wycofania się - było to najwspanialsze zwycięstwo Nasera. Dało ono nie tylko Egipcjanom, ale całemu światu arabskiemu poczucie nowej świadomości narodowej.
W 1958roku Naser stworzył z Jemenem i Syrią Zjednoczoną Republikę Arabską (ZRA), która przetrwała tylko do 1961 roku i okazała się nieudanym przedsięwzięciem. Naser nadal pozostawał czołową postacią ruchu panararabskiego. Modelempolitycznym tego przywódcy był '' arabski socjalizm'', dla którego wzorem stały się idee Tito.
Po początkowym wzroście ekonomicznym narastać zaczęły problemy strukturalne i finansowe. W 1964 roku powstała Organizacja Wyzwolenia Palestyny, której głównym zadaniem było zwracanie uwagi opinii światowej na ciągle nie rozwiązanyproblem uchodźców palestyńskich. Izrael nadal nie był skłonny pozwolić na powrót Palestyńczyków w ich strony rodzinne, a kraje arabskie, jak np. Jordania nie były w stanie wchłonąć ich w swój system społeczny. Powtarzane nieustannie przez polityków arabskich słowa o ''zepchnięciu Izraelczyków do morza'' rozbudziły u żydów wspomnienie koszmaru Holocaustu i ugruntowały długotrwałe napięcie.
W lecie 1967 roku Izrael rozpoczął wojnę prewencyjną przeciwko sąsiadom arabskim i opanował w czasie Wojny Sześciodniowej syryjskie wzgórza Golan i jordański Zachodni Brzeg Jordanu oraz egipski półwysep Synaj. Na Synaju miała miejsce bitwa pancerna. W ciągu zaledwie sześciu dni całe niemal siły powietrzne zostały zniszczone. Wraz z utratą SynajuEgipt stracił olbrzymie dochody wskutek zablokowania Kanału Sueskiego. W zamian za zwrot terytoriów okupowanych, Naser zgodził się uznać państwo Izrael. Gwiazda Nasera zbladła i 28 września 1970 roku miał atak serca - na trzy miesiące przed ukończeniem dzieła życia, asuańskiej Wielkiej Tamy.
Naser umiera w 1970 roku. Fotel prezydenta obejmuje po nim Anwar el-Sadat. W lutym 1971 r. Sadat zaoferował otwarcie Kanału Sueskiego w zamian za ewakuację półwyspu Synaj przez Izrael, jednak Tel Awiw odmówił, żądając zawarcia układu pokojowego. W tym okresie rysował się dwubiegunowy układ sił w centrum konfliktu bliskowschodniego. Stany Zjednoczone popierały Izrael, ZSRR zaś był sojusznikiem Egiptu i niektórych innych państw arabskich. Sadat szukał możliwości wzmocnienia koalicji antyizraelskiej. Moskwa też weszła do gry: dostarczyła Egiptowi najnowsze systemy rakietowej obrony przeciwlotniczej wraz z obsługą, które izraelscy piloci szybko nauczyli się szanować. Gdy zaś dołączyły do nich Mig-21 z sowieckimi pilotami, możliwości izraelskiej ofensywnej reakcji skurczyły się dramatycznie. Związek Radziecki wznowił także dostawy czołgów i artylerii. Co najważniejsze, sprzęt napływał w ogromnych ilościach, gwarantując, że jego użycie na polu bitwy będzie istotnie miażdżące. Rosjanie zwiększyli też dostawy dla Syrii. Oddziały armii Egipskiej przekroczyły Kanał Sueski i zaatakowały wojska izraelskie 6 października 1973 roku w najświętszy dzień żydowskiego kalendarza - Jom Kippur. W dniu tym obowiązuje całodobowy post, a praca i podróżowanie są zabronione. Atak w ten dzień być musiał jako coś szczególnie bolesnego. W tym samym czasie na Golan ruszyły syryjskie czołgi. Syryjczycy szli od zwycięstwa do zwycięstwa. Izraelczycy tracili też przewagę w powietrzu. Rosyjskie baterie rakiet przeciwlotniczych siały spustoszenie w samolotach izraelskich. Na obu frontach Arabowie, hojnie zaopatrzeni przez Moskwę, używali broni rakietowej z ogromną skutecznością i niemniejszą rozrzutnością. W ciągu pierwszych trzech dni wojny odpalili ponad tysiąc samych rakiet ziemia-powietrze. Wzdłuż całej długości wschodniego Kanału Sueskiego triumfalnie załopotały egipskie flagi i ponad pięćset czołgów. Droga w głąb Synaju stanęła otworem. Wojska egipskie wyposażone były w najnowocześniejsze rosyjskie rakiety przeciwczołgowe i zadały Izraelczykom poważne straty. W Izraelu system mobilizacji zawiódł. Brakowało informacji, rozkazów i koordynacji. W poniedziałek 8 października w Waszyngtonie prezydent Nixon podjął decyzję o zaopatrzeniu Izraela we wszelką broń i sprzęt. Bez przewiezionych drogą lotniczą dwudziestu dwóch tysięcy ton sprzętu, łącznie z całymi czołgami, które prosto z lotniska ruszały na front, Izrael przegrałby wojnę. Podobny most powietrzny z Kairem i Damaszkiem uruchomiła Moskwa. Na froncie Syryjczycy zaczęli ponosić coraz większe straty: w ciągu czterech dni stracili 1400 czołgów i transporterów opancerzonych. Syria przegrała wojnę. Sukcesy w walce z Syrią nie zmieniły jednak faktu, że Egipt miał już na Synaju sto tysięcy żołnierzy i osiemset czołgów.
W czwartek 11 października 1973 roku zwiadowcy izraelscy wypatrzyli, że między izraelską armią, przy Wielkim Jeziorze Gorzkim pozostała luka, przez którą można przedrzeć się do Kanału Sueskiego. 14 października 1973 roku Izrael zgromadził 750 czołgów i całe swoje lotnictwo. Rozpoczęła się największa bitwa czołgów od czasu starcia pod Kurskiem w 1943 roku i skończyła się druzgocącą klęską Egipcjan. Wojska izraelskie przebiły się na zachodni brzeg Kanału Sueskiego i zablokowały wojska egipskie na wschodnim brzegu Kanału Sueskiego.
Dyplomatyczne pertraktacje między prezydentem egipskim Anwar as-Sadatem, amerykańskim negocjatorem Henry Kissingerem i izraelskim prezydentem Goldą Meir doprowadziły do tego, że Egipcjanie wyszli z wojny jako zwycięzcy militarni, i tak zachowali swój honor.
Po ataku na Izrael w 1973 roku, Sadat wprowadza liberalną politykę wewnętrzną i zacieśnia związki z Zachodem. W trakcie jego prezydentury podpisano porozumienie w Camp David, regulujące stosunki Egiptu z Izraelem. Porozumienie to przyjęte zostało bardzo nieprzychylnie przez kraje arabskie. Sadat został zamordowany 6 października 1981 roku podczas parady z okazji rocznicy wojny październikowej z 1973 r . Po nim urząd prezydenta objął Hosni Mubarak. Był postacią mało znaną, mimo że pełnił funkcję wiceprezydenta w rządzie Sadata. W ramach porozumienia z opozycją podjęta została próba włączenia jej do systemu parlamentarnego.
W 1987 roku odbyły się w Egipcie pierwsze wolne wybory. W polityce zagranicznej Mubarak również aprobuje kompromis i rozbrojenie. Odniósł sukces przywracając dobre stosunki nie tylko z Moskwą, ale również z państwami arabskimi. Wysiłki jego dyplomacji zostały uwieńczone powrotem w 1989 roku Ligi Arabskiej do jej tradycyjnej siedziby w Kairze, bez konieczności rezygnacji z ustaleń traktatu pokojowego z Camp David. Uczestnictwo Egiptu w koalicji antyirackiej w czasie wojny nad Zatoką Perską w 1991 roku przyczyniło się do redukcji wielomiliardowych długów. Wybory do parlamentu w 2005 roku, jak zwykle wygrywa rządząca partia prezydenta Hasni Mubaraka, jednak po raz pierwszy od pół wieku ma realnego rywala - Bractwo Muzułmańskie. W 454-osobowym parlamencie zasiądzie zapewne prawie 100 członków Bractwa, a do tej pory było ich tam zaledwie kilkunastu. Kiedy na początku 2005 roku Mubarak zmienił konstytucję i pozwolił ubiegać się o urząd prezydenta innym kandydatom, wiadomo było, że to początek poważnych zmian wEgipcie. Do wyborów stanęło kilku kandydatów i chociaż wygrał Mubarak, prawdziwym testem demokracji miały być właśnie wybory parlamentarne. I rzeczywiście - na początku była prawdziwa kampania wyborcza, brak aresztowań, wspólny front opozycji. Opozycja otwarcie prowadziła kampanie pod hasłem ''Rozwiązaniem jest islam'' i chociaż Bractwo wciąż jest nielegalne, do wyścigu stanęło aż 150 braci oficjalnie występujących jako kandydaci niezależni. Ich motto brzmi: ''Allah jest naszym celem, Prorok naszym przywódcą, Koran naszym prawem, dzihad naszą drogą, a śmierć na ścieżce Allaha naszą największą nadzieją''. Bractwo Muzułmańskie stawia sobie za cel wprowadzenie w Egipcie rządu szarjatu, czyli prawa koranicznego. To najstarsza i najpotężniejsza muzułmańska organizacja w świecie arabskim, utworzona w Egipcie w 1928 roku jako ruch odrodzenia islamu po upadku Imperium Osmańskiego. Od tego czasu władze już kilka razy ją delegalizowały. Bezskutecznie - w 1981 r. Bracia zabili poprzednika Mubaraka, prezydenta Aanwar Sadata. To z Bractwa Muzułmańskiego wywodzi się Hamas, Islamski Dżihad czy Gama Islamija, której bojówkarze w 1997 roku w Luksorze bestialsko zamordowali kilkudziesięciu zagranicznych turystów. Od lat 90-tych Bractwo Muzułmańskie utrzymuje też kontakty z siatką Osamy ben Ladena. Mubarak przestraszył się nie na żarty i natychmiast wrócił do starych, sprawdzonych metod - tysiąc zwolenników Bractwa wylądowało w więzieniu. Bractwo ma najwięcej zwolenników w delcie Nilu, w okolicach Aleksandrii i na południu kraju. Mubarak sprawuje rządy autorytarne i od 1981 roku obowiązuje stan wyjątkowy. Jednak to, że Egipcjanie głosują na Bractwo Muzułmańskie wcale nie znaczy, że popierają terroryzm. Po prostu, w kraju gdzie nie ma wolności słowa, służbom bezpieczeństwa wolno wszystko, a świecka opozycja polityczna to fikcja, ludzie są w stanie zagłosować nawet na samego diabła, byle tylko pozbyć się znienawidzonego dyktatora.