Trakt środkowy pałacu Schönbrunn

Trakt środkowy pałacu Schönbrunn

Trzy „pokoje Rosy”, składające się z jednego dużego i dwóch małych pomieszczeń, stanowią zespół stylistyczny i architektoniczny, który pochodzi z lat 1763-1764. Nazwę swoją zawdzięczają malarzowi Józefowi Rosie, twórcy piętnastu wielkich malowideł pejzażowych, wykonanych na zamówienie Marii Teresy, które wkomponowano w drewnianą boazerię. Pierwszy obraz na lewej ścianie w wielkim pokoju Rosy przedstawia w stylu wyidealizowanej ruiny rodowe gniazdo dynastii, zamek Habichtsburg, zwany później Habsburg, położony w szwajcarskim kantonie Argowia (niem. Aargau). Prawdopodobnie artysta chciał tym obrazem symbolicznie wyrazić zainteresowanie cesarzowej historią habsburskiej dynastii. Pozostałe malowidła kontrastują z utrzymanym w tonacji bieli i złota typowym dworskim wystrojem rokokowym tych pokoi i ukazują wyidealizowane pejzaże rzeczne i górskie z motywami z życia chłopów, z odpoczywającymi stadami kóz i owiec.     W wielkim pokoju Rosy szczególnie bogate są pozłacane sztukaterie sufitowe. W tych pomieszczeniach znajdują się także różne instrumenty muzyczne, sugerując przypuszczalną pierwotną funkcję tego pomieszczenia jako salon muzyczny. Również tutaj znajduje się portret Marii Teresy w stroju królowej węgierskiej, pędzla Martina van Meytensa.

Wielki pokój Rosy

„Wielka Galeria” o długości 43 m i szerokości 10 m, stanowiła idealną oprawę dla uroczystości dworskich. Odbywały się w niej bale i przyjęcia w wielkim stylu oraz uroczyste bankiety. Maria Teresa szczególnie uwielbiała huczne świętowanie imienin członków cesarskiej rodziny. Program takich odświętnych imienin nie ograniczał się tylko do dworskiego balu, lecz najczęściej obejmował także przedstawienia teatralne i pokazy taneczne, w których uczestniczyły dzieci cesarzowej. Na co dzień ta olbrzymia sala służyła jako wielka poczekalnia, w której goście oczekiwali na audiencję u pary cesarskiej.

            Biało-złote stiuki, wysokie kryształowe lustra i freski sufitowe Wielkiej Galerii łączą się w harmonijną kunsztowną całość. Reprezentacyjna sala w stylu rokokowym zaliczana jest do najwspanialszych przykładów europejskiej architektury pałacowej. Swoją sławę Wielka Galeria zawdzięcza trójce artystów: architektowi Nikolausowi Pacassiemu, malarzowi Gregorio Guglielmiemu i sztukatorowi Albertowi Bolli, którzy około 1760 r. nadali jej obecny wygląd. Włoski twórca fresków sufitowych Gregorio Guglielmi przedstawił w formie alegorii aktualną polityczną, militarną i gospodarczą sytuację monarchii. Tematem środkowego fresku z roku 1760 jest dobrobyt panujący w monarchii pod rządami Marii Teresy, która  wraz z Franciszkiem Stefanem umieszczona jest w centrum malowidła, w otoczeniu personifikacji cnót: Mądrości (Prudentia), Siły (Fortitudo) i Sprawiedliwości (Justia). W następnym kręgu alegorie ziem koronnych imperium habsburskiego symbolizują poszczególne bogactwa tych krajów, a pomiędzy nimi unosi się Merkury, bóg handlu, pośrednik pomiędzy Niebem a Ziemią. Rok później powstał fresk zachodni, którego motywem jest alegoria pokoju. Pokazuje on rozkwit ziem koronnych pod łaskawym panowaniem kolejnych cnót: Zgody (Concordia), zasiadającej w zenicie fresku, w otoczeniu Obfitości (Abundantia) i Pokoju (Pax). Fresk wschodni, przedstawiający alegorię militarną, został zniszczony w kwietniu 1945 roku, podczas nalotów bombowych na Wiedeń. W latach 1947-1948 w ramach usuwania zniszczeń wojennych zastąpiono go kopią. Pośrodku fresku galopuje na białym koniu bóg wojny Mars, poniżej niego widać Minerwę, boginię sztuki wojennej. To ona także siedzi na tronie, jako patronka ponad świetnie oddaną sceną, ukazującą ćwiczenia kadetów w akademii wojskowej, założonej przez Marię Teresę. Malowidło uzupełniają sceny pokazujące poszczególne gatunki broni: piechotę, kawalerię i artylerię. Przed elektryfikacją pałacu Wielką Galerię oświetlano niezliczonymi świecami woskowymi, których płomienie połyskiwały w polerowanej białej boazerii. W 1901 roku założono w pałacu Schönbrunn instalację elektryczną, przy czym do oświetlenia samej tylko Wielkiej Galerii potrzebne było 1104 żarówek. Od strony Dziedzińca Honorowego rozpinają się pomiędzy pilastrami wysokie półkoliste łuki, które wiodą zwiedzających do Małej Galerii. W pomieszczeniu tym znajdują się wspaniałe kryształowe lustra oprawione w pozłacane ramy.

Od chwili ogłoszenia Austrii republiką w 1918 roku, Wielka Galeria służyła zgodnie z tradycją, jako miejsce uroczystych bankietów i koncertów. W 1961 r. miało w niej miejsce legendarne spotkanie prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna F. Kenedy’ego z Nikitą Chruszczowem.

Wielka Galeria

Mała Galeria

Równocześnie z Wielką Galerią urządzono również „Małą Galerię”, w której za czasów Marii Teresy odbywały się kameralne uroczystości rodzinne. Pierwotnie ściany galerii wyłożone były biało-różowymi marmurowymi sztukateriami, które usunięto w ramach prac renowacyjnych w 1870 r. i zastąpiono polerowaną białą boazerią ozdobioną bogatą dekoracją z biało złotych stiuków w stylu neorokokowym. Zmiany te nie dotknęły fresku sufitowego pędzla Gregorio Guglielmiego. Również i to malowidło utrzymane jest w stylu alegorycznym i przedstawia apoteozę mądrych i dobrotliwych rządów rodu Habsburgów w Austrii. Pośrodku Nieśmiertelność (Aeternitas) z diademem wieczności na czele, trzyma w ręku austriacką koronę Habsburgów nad białym żurawiem, znajdującym się w objęciach Chronosa. U jej stóp spoczywa bóg wojny Mars, w falach jego płaszcza chroni się leżąca wilczyca z bliźniakami, obok chorągiew z inicjałami S.P.Q.R. wskazuje na rzymskie korzenie cesarstwa, a tym samym nawiązuje do tytułu Franciszka Stefana, który brzmiał: „Cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego”. To cesarstwo symbolizuje po prawej stronie fresku starzec z wieńcem laurowym na czole, z insygniami władzy: koroną cesarską, berłem, jabłkiem, chorągwią i Złotym Runem. Skrzydlaty geniusz pokazuje starcowi kamień mądrości. Po przeciwnej stronie, symbolicznie przedstawiona jest dobroć i sprawiedliwość cesarzowej Marii Teresy: Dobroć (Clemenia) z płomieniem na czole wskazuje na tablicę z napisem „Moje rządy niech będą sprawiedliwe”, naprzeciw cesarzowej znajduje się Sprawiedliwość (Justitia) z insygniami: wagą i mieczem. Z Małej Galerii rozciąga się wspaniały widok na barokowe ogrody oraz na „Gloriettę” na wzgórzu Schönbrunnu.

            Po bokach „Małej Galerii” znajdują się „Gabinety Chińskie” - po lewej stronie „owalny gabinet chiński”, a po prawej - „okrągły gabinet chiński”. Oba te pomieszczenia mają zdecydowanie sekretny charakter i Maria Teresa chętnie korzystała z nich dla celów towarzyskich - na przykład do gry w karty. Okrągły gabinet, służył także jako miejsce poufnych konferencji. Aby uniknąć obecności służby w czasie rozmów, posiłki dostarczano specjalną windą w formie ruchomego stołu, transportującego jedzenie i napoje  z pomieszczenia na parterze. W 1760 r. oba gabinety urządzono kosztownymi przedmiotami w stylu chińskim. Są one świadectwem upodobania i podziwu dla dalekowschodnich wyrobów z laki, tapet jedwabnych i porcelany z Chin i Japonii. Także Maria Teresa kochała się w chińskich ozdobach i pojawiały się w wielu komnatach w Schönbrunn. Ściany gabinetów chińskich pokrywają białe boazerie z bogato pozłacanymi ornamentami. Między zwierciadłami znajdują się chińskie płytki z laki o różnej wielkości i kształcie, zdobione malowidłami przedstawiającymi krajobrazy, kwiaty i ptaki. Do pozłacanych ram przytwierdzone są małe stoliki przyścienne - konsole, na których stoją figurki, wazony i inne naczynia  z niebiesko-białej porcelany. Na uwagę zasługują pochodzące z tego samego okresu rokokowe świeczniki złocone amalgantem, z bogato zdobionymi oprawami na świece. Wzorzyste podłogi wykonane są z kosztownego drewna, sprowadzanego z egzotycznych krajów.

Chiński gabinet owalny

Uchwyt pokrywy wazy w Chińskim gabinecie okrągłym.

„Pokój karuzeli” służył jako poczekalnia przed audiencjami u Marii Teresy i jej małżonka Franciszka Stefana I Lotaryńskiego. Zwany jest on tak od nazwy obrazu przedstawiającego figurę z Hiszpańskiej Szkoły Jazdy zwaną „karuzelą dam”. W roku 1743   w Zimowej Szkole Jazdy w Hofburgu obchodzono uroczystość na cześć odwrotu francusko-bawarskich najeźdźców z Czech, po śmierci ojca Marii Teresy, Karola VI. Młodą władczynię przedstawiono siedzącą na siwym koniu, prowadzącą kadryl konny. Za nią widoczne są małe, kunsztownie rzeźbione i posrebrzane powozy w formie muszli. Jeden z takich powozów można do dziś podziwiać w kolekcji starych pojazdów Wagenburg.

Karuzela dam, obraz olejny pędzla  Martina van Meytensa z 1743 r.

Za „pokojem karuzeli znajduje siꠄSala ceremonialna”, która służyła nie tylko jako drugi przedpokój Franciszka Stefana I, lecz także jako pomieszczenie do obchodzenia uroczystości rodzinnych, takich jak chrzty, urodziny czy imieniny, a także ślubów dworzan ze szlacheckich rodów i dworskich biesiad. Wystrój sali datowany jest na okres około 1760 roku i stanowi mistrzowską dekorację wzbogacaną swobodnymi elementami plastycznymi przy sklepieniu. Pozłacane sztukaterie na pokrytych białą boazerią ścianach są dziełem Alberta Bolli. W „Sali ceremonialnej” szczególną uwagę zwracają monumentalne obrazy powstałe na zamówienie Marii Teresy. Cykl obrazów ukazuje wydarzenie o charakterze polityczno-społecznym, jak także rodzinnym, a mianowicie ślub następcy tronu Józefa z Izabelą księżniczką Parmy z francuskiej dynastii Burbonów w roku 1760. Jak większość małżeństw dzieci Marii Teresy związek ten był politycznym posunięciem cesarzowej, aby przyciągnąć Francję na stronę Austrii. Największym malowidłem z tej serii jest obraz przedstawiający uroczysty wjazd parmeńskiej księżniczki w dniu 5 października 1760 r., którego kulisy tworzy wiedeński Hofburg. Wielki fikcyjny teren przed budynkiem Hofburga jest miejscem dla 94 wozów z sześciokonnymi zaprzęgami. Na końcu orszaku widoczny jest złoty pojazd ambasadora panny młodej, księcia Liechtensteina i niebiesko-srebrny powóz ślubny z Izabelą, eskortowany przez cesarską gwardię szwajcarską w czarno-złotych uniformach. Na dalszych obrazach pokazany jest ślub w dworskim kościele Augustianów,  uczta dworska w wielkiej sali Hofburga, wieczerza i serenada w Sali redutowej. Podczas obiadu w Hofburgu stół w formie litery „U” nakryty był nowym złotym serwisem. Na honorowym miejscu przy stole siedzą Franciszek Stefan I iMaria Teresa, obok nich para młoda, a dalej cesarska rodzina. Na pierwszym planie widoczna jest orkiestra przygrywająca podczas uczty, w trakcie której do stołu podają arystokraci ubrani we wspaniałe płaszcze. Dzieła te są wynikiem wieloletniej pracy malarzy z warsztatu malarza Meytensa. Na jednym z tych monumentalnych obrazów można rozpoznać wśród widzów koncertu w „Sali redutowej” młodego Mozarta, o którym wszyscy mówili od czasu jego legendarnego występu przed rodziną cesarską w pałacu Schönbrunn.

Sala ceremonialna

Fragment obrazu przedstawiającego gości w „Sali redutowej”.

Wśród gości uwieczniono młodego Mozarta.

Fragment obrazu „Uroczysty obiad” z okazji zaślubin następcy tronu - Józefa

 Izabelą - księżną Parmy.

Obok „Sali Ceremonialnej” znajduje siꠄPokój rumaków”, w którym podziwiamy tak zwany stół marszałkowski - jest to uroczyście udekorowany stół biesiadny dla wysokiej rangi oficerów i dworzan, ucztujących bez obecności cesarza. Pokój ten zawdzięcza swą nazwę portretom koni z czasów cesarzowej wdowy Wilhelminy Amelii. Podczas zmiany wystroju około 1760 r. portrety te wykorzystywano w nowej aranżacji. Dawny cykl, do którego dołączono obraz przedstawiający polowanie w okolicy Marchegg z udziałem cesarza Józefa I, stanowi świadectwo ważnej roli koni dla dworu . Szlachetne i eleganckie konie, hodowane we własnych stadninach, uważane były za oznakę wytwornego stylu życia i reprezentacyjnego sposobu prowadzenia dworu.

Haft kwiatowy oprawiony pozłacane ramy

„

Pokój rumaków” ze stołem marszałkowskim

Skrzydło wschodnie pałacu Schönbrunn

Skrzydło wschodnie pałacu Schönbrunn

„Niebieski Salon Chiński” stanowił niegdyś pierwsze pomieszczenie prywatnych apartamentów Franciszka Stefana I. Początkowo ściany tego salonu pokrywała tylko boazeria z drewna orzechowego, a w roku 1806 uzupełniono ją kosztownymi chińskimi tapetami         z papieru ryżowego. Te tapety zakupione już były przez Marię Teresę, która uwielbiała sztukę chińską. Sceny przedstawione na niebieskim tle, malowane kosztowną farbą, miały przybliżyć europejskiemu odbiorcy cztery ważne dla kultury chińskiej zakresy tematyczne: hodowlę jedwabników, uprawę ryżu, produkcję drogocennej porcelany i uprawę herbaty. Obrazki obramowane są ozdobami kwiatowymi i bambusowymi, nad nimi znajdują się kosze pełne kwiatów, wokół których unoszą się ptaszki, motyle i owady. Uwagę zwracają też stoły, a to dzięki ich wartościowym ozdobą z kamieni półszlachetnych na czarnych marmurowych blatach. W tym pomieszczeniu odbywały się pertraktacje z ostatnim cesarzem Karolem, zakończone podpisaniem przez niego abdykacji w dniu 11 listopada 1918 roku. Dzień później proklamowano Republikę. Tym samym zakończyła się historia Schönbrunnu, jako rezydencji cesarskiej.

Niebieski Salon Chiński

„Pokój Vieux-Laque”  przekształciła Maria Teresa po nagłej śmierci jej ukochanego małżonka Franciszka Stefana I w pokój poświęcony jego pamięci. Znajdujące się na ścianach drogocenne obrazy wykonane w cesarskiej manufakturze w Pekinie, przypuszczalnie według projektu Isidora Canevalego. Ściany i drzwi podzielone są na pionowe pasy z bogato rzeźbionymi i pozłacanymi ramami, a osadzone w nich obrazy z laki, przedstawiają sceny rodzajowe, kwiaty, krajobrazy i ptaki. Na szczególną uwagę w pokoju pamięci Franciszka Stefana I zasługuje jego portret, namalowany na zlecenie Marii Teresy przez artystę Pompeo Batoniego. Spod pędzla tego malarza pochodzi też podwójny portret przedstawiający Józefa I ijego brata Leopolda, powstały w 1769 r. w Rzymie podczas wizyty braci z okazji wyboru nowego papieża. Trzeci obraz, dzieło Antona von Marona, ukazuje małżonkę Leopolda, Marię Ludwikę Hiszpańską oraz troje spośród jej licznych dzieci. Mały portret przedstawia pogrążoną w żałobie Marię Teresę w stroju wdowim, którego już nigdy więcej nie zdjęła. Pokój ma też przepiękną podłogę , charakteryzującą się nie tylko wyszukanymi gatunkami drewna i szczególnymi ornamentami, ale również przeróżnymi odcieniami i związanym z tym optycznym efektem.

Pokój Vieux-Laque”  - lewa strona

„Pokój Vieux-Laque”  - prawa strona

„Pokój Napoleona” - był w latach 1805 i 1809 sypialnią Napoleona Bonaparte. Cesarz Francuzów dwa razy okupował Wiedeń i za każdym razem jego główną kwaterą był  Schönbrunn. Zawarte w roku 1810 małżeństwo z Marią Luizą, córką panującego cesarza Franciszka II /I, miało przypieczętować pokój między Francją i Austrią. Później zamieszkał tu jego syn, książę Reichstadtu. Napoleon Franciszek, król Rzymu, powrócił jako dwuletni chłopiec po klęsce i abdykacji Napoleona do Wiednia i wychowywał się na dworze swego dziadka, odcięty od świata zewnętrznego. Tu uczył się botaniki i otrzymał wykształcenie jako ogrodnik. W pokoju znajduje się obraz przedstawiający go jako chłopca w parku pałacowym w Laxenburgu podczas wykonywania prac ogrodniczych. Zmarł w młodym wieku, zaledwie 21 lat na suchoty.

Syn Napoleona - książę Reichstadtu (Orlątko) jako mały ogrodnik.

(Obraz olejny Carla von Sales, około 1815 r.)

„Pokój Porcelanowy” powstał około 1763 r. według projektu artysty francuskiego Jeana Pillementa . Pomieszczenie to służyło Marii Teresie jako pokój zabaw i gabinet do pracy. Wyrzeźbione z drewna i pomalowane na biało-niebiesko ramy imitujące porcelanę, zdobią ten mały gabinet aż po sufit. Wznoszące się od balustrady girlandy z owoców i kwiatów, zamykane chińskimi parasolami, stanowią elementy dzielące boazerię. Na ścianach wisi 213 niebieskich rysunków ukazujących sceny rodzajowe, wykonane tuszem przez Franciszka Stefana I oraz jego dzieci. Dalszą dekorację stanowią cztery obramowane medaliony przedstawiające Marię Krystynę i jej małżonka - księcia Alberta sasko-cieszyńskiego, Izabelę parmeńską, pierwszą żonę następcy tronu Józefa oraz samego cesarza.

Pokój Porcelanowy.

„Pokój Milionowy” zawdzięcza swoją nazwę pokrywającej go boazerii z kosztownego drewna różanego. Urządzenie tego pokoju było początkowo przewidziane dla zespołu pałacowego „Belweder”, ale w 1766 r. Maria Teresa zadecydowała o jego przeniesieniu do Schönbrunn. W boazerię ze szlachetnego drewna o strukturze odznaczającej się wspaniałą estetyczną jakością, wkomponowane są miniatury indyjskie i perskie z XVII wieku, ujęte w delikatnych, pozłacanych kartuszach z ornamentami „rocaille”. Miniatury ukazują życie na dworze w XVI i XVII wieku. Cykl składa się z 61 arkuszy i zdobiony jest obrazkami przedstawiającymi życie dworskie indyjskich książąt wywodzących się z Persji. Podczas II wojny światowej zdjęto boazerie „Pokoju Milionowego”  i złożono w kopalni soli w Altaussee, aby zabezpieczyć ją przed ewentualnym zniszczeniem. Ze względu na nadzwyczajną wrażliwość tych miniatur na światło, konserwatorzy sztuki podjęli w roku 1980 decyzję o zastąpieniu ich wysokiej jakości kopiami, a oryginały przechowywane są w zbiorach rękopisów Austriackiej Biblioteki Narodowej.

Pokój Milionowy

Obok Pokoju Milionowego mieści siꠄPokój Miniatur”, w którym można obejrzeć szereg małych obrazków, dzieł dzieci Marii Teresy. Znajdujący się w tym pokoju stół śniadaniowy, nakryty jest dziewiętnastowieczną porcelaną pochodzącą z manufaktury Thun-Klosterle i wykonaną dla potrzeb praskiego dworu cesarza Ferdynanda I, który w roku 1848 abdykował na rzecz Franciszka Józefa I.

Pokój Miniatur

     Tak zwany „Gabinet Arcyksiężnej Zofii” urządzono dla potrzeb ambitnej matki Franciszka Józefa I. Zofia energicznie dopięła plan osadzenia swego syna na tronie cesarskim. Była ona nie tylko teściową, lecz także ciotką cesarzowej Elżbiety - mimo to obie damy nie żyły w zgodzie. Typowe dla czasów Franciszka Józefa I wnętrze zawiera wiele portretów rodzinnych i pamiątek. Z dawnego wyposażenia pokoju pozostał tylko damski sekretarzyk ozdobiony misternymi wkładkami z masy perłowej. Jest to świadectwo wspaniałej jakości rękodzielniczej pracy wiedeńskich stolarzy dworskich w XIX wieku.

Gabinet Arcyksiężnej Zofii

W ''Czerwonym Salonie'', dawnej bibliotece Marii Teresy wiszą portrety wielu habsburskich cesarzy:  Leopolda II, rządzącego krótko (1790-1792 r.) po okresie panowania jego brata Józefa II (1765-1790 r.). Obok znajduje się portret syna Leopolda, Franciszka, panującego od roku 1792 jako Franciszek II, cesarz Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. W roku 1806, pod naciskiem wojsk napoleońskich, rezygnuje on z korony Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego. Dwa lata przed swoją abdykacją podnosi on habsburskie kraje koronne do godności Cesarstwa Austrii. Tym samym ostatni cesarz Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego - Franciszek II stał się pierwszym cesarzem austriackim - Franciszkiem I.

            Franciszek II/I (1792-1835r.) wydał swoją pierwszą córkę , Marię Luizę za Napoleona, a drugą - Leopoldynę, za cesarza Brazylii. Leopoldyna odegrała ważną rolę w ruchach niepodległościowych w Brazylii, gdzie do dziś sławiona jest jakobohaterka narodowa. Portret Leopoldyny ustawiony jest na sztalugach. Pozostałe portrety to wizerunek cesarza Ferdynanda I (1835-1848 r.) i jego małżonki Marii Anny. Ferdynand był najstarszym synem cesarza Franciszka II/I, musiał więc zasiąść na tronie, chociaż był już od dzieciństwa bardzo chory. W roku 1848 abdykował na rzecz swego bratanka Franciszka Józefa I i zamieszkał wraz z małżonką w Pradze, gdzie zmarł bezdzietnie w roku 1875, ustalając Franciszka Józefa I dziedzicem swego olbrzymiego prywatnego majątku. Od tego czasu Franciszek Józef I posiadał dostatecznie duży majątek, aby bez zastanowienia finansować ekstrawaganckie i kosztowne życzenia swojej małżonki - Elżbiety.

Cesarz Ferdynand I

(portret pędzla Leopolda Kupelwiesera)

Cesarz Franciszek II/I

(portret olejny Friedricha Amerlinga)

Cesarzowa Maria Anna

(portret pędzla Leopolda Kupelwiesera)

Tak zwany ''Bogaty Pokój'' był początkowo sypialnią rodziców Franciszka Józefa I,  w której on się urodził. Zachowane są jeszcze oryginalne tapety z dekoracją w formie liści, które pochodzą z okresu, kiedy mieszkali tu rodzice cesarza - Franciszek Karol i Zofia.   W pokoju tym umieszczone jest paradne łoże, zamówione w roku 1723 r. do sypialni cesarza Karola VI i Elżbiety Krystyny. Wykonane zostało dopiero w 1737 r. i przeszło w posiadanie Marii Teresy i Franciszka Stefana, z przeznaczeniem do tak zwanej ''Bogatej Sypialni'', do której wprowadzili się w 1740 r. Jako łoże paradne nie służyło ono jako przedmiot codziennego użytku, lecz jako rekwizyt podczas ceremonii, takich jak chrzest następcy tronu Józefa w 1761 r. W tej wystawnej sypialni ściany i łoże paradne z baldachimem i narzutą, jak i story do dziś pokrywa czerwony aksamit z kosztownymi złoto-srebrnymi haftami.

Łoże paradne z baldachimem w ''Bogatym Pokoju''

W Gabinecie Franciszka Karola, niegdyś apartamencie ojca Franciszka Józefa I, znajdują się obrazy z czasów Marii Teresy. Słynny obraz rodzinny z roku 1754, pochodzący    z warsztatu van Meytensa, przedstawia cesarza Franciszka Stefana I i Marię Teresę                w towarzystwie jedenaściorga spośród ich szesnaściorga dzieci: urodzony w czerwcu 1754 r. Ferdynand Karol leży w łóżeczku, mniej więcej trzynastoletni Józef  w czerwono-złotym stroju dworskim stoi odwrócony w stronę matki, ubranej w niebieską atłasową suknię, Franciszek Stefan I w bogatym hiszpańskim płaszczu siedzi w otoczeniu najstarszych córek. Obok wiszą portrety tych dam, które odgrywały ważną rolę w życiu Marii Teresy. Po stronie przeciwnej znajdują się małe obrazki, dzięki którym możemy się zapoznać z twórczością artystyczną dzieci Marii Teresy i takimi wydarzeniami, jak ''Św. Mikołaj'' w kręgu rodzinnym, czy też ''Józef koło leżącej w połogu ukochanej małżonki Izabeli''.

Franciszek Stefan I i Maria Teresa w kręgu rodziny w ''Gabinecie Franciszka Karola''.

(obraz Martina van Meytensa z 1754 r.)

Obrazki arcyksiężnej Marii Krystyny w ''Gabinecie Franciszka Karola''.

Fotele, na których obiciach przedstawiono dwanaście miesięcy i znaki zodiaku.

Parter w pałacu Schönbrunn

Parter w pałacu Schönbrunn 

Na parterze pałacu znajdują się, od strony ogrodu, tak zwane ''Pokoje Bergla'', pokryte malarstwem ściennym z motywami egzotycznych krajobrazów. Wyposażono te apartamenty w tego typu wystrój z polecenia Marii Teresy w latach 1769 - 1777. Cesarzowa mieszkała wtedy w ''Apartamencie Goessa'', a pozostałe pokoje przeznaczyła dla swoich dzieci. Maria Teresa zleciła wykonanie malowideł ściennych jej apartamentów czeskiemu malarzowi Johanowi Wenzlowi Berglowi, a w pokojach dzieci - malarzowi Martinowi Steinruckerowi.  Charakterystyczne dla tych pomieszczeń są przede wszystkim egzotyczne krajobrazy z iluzjonistycznymi perspektywami, których celem było stopienie pokoi z otaczającą je przyrodą.

Apartamenty Goessa z egzotycznymi freskami Johanna Wenzla Bergla.

''Apartamenty Goessa'', w których mieszkała Maria Teresa, stanowiły jedność funkcjonalno-    artystyczną i składały się z czterech pomieszczeń. Pokrywające je freski wiodły od dziewiczego, egzotycznego krajobrazu do planowanego, barokowego ogrodu. W pierwszych pomieszczeniach, wśród tropikalnej flory, swawolą egzotyczne ptaszki wodne, spokojna przyroda łączy się z bujnością i bogactwem. Obecna jest także nietrwałość artystycznie ułożonych owoców. Akcenty przestrzenne to jedynie pomalowane portale, natomiast ściany   i sufity  stapiają się dzięki pokrywającym je freskom. Przedstawiają one bogatą, pnącą się do góry roślinność. W drugim pokoju znajdują się elementy, jak egzotyczne ptaki, pawie i kosze pełne owoców. Trzecie pomieszczenie ukazuje natomiast barokowy ogród i odzwierciedla opanowanie przyrody. Podobnie, jak w realnym ogrodzie z drewnianym pawilonem, ostatnie pomieszczenie jest jako takie - ''malowanym pawilonem''.

W położonych wzdłuż frontu do ogrodu apartamentach następcy tronu, malowidła przedstawiają tylko rodzinne krajobrazy, wzbogacone elementami egzotycznymi i antycznymi.

Amfilada ''Apartamentów Goessa'' z egzotycznymi freskami Johanna Wenzla Bergla.

Parki pałacu Schönbrunn

Parki pałacu Schönbrunn 

            Zgodnie z barokową koncepcją książęcego pałacu, postulującą wzajemne przenikanie się architektury i przyrody, także pałac i park w Schönbrunnie stanowią jedność wiążącą się  w wieloraki sposób. Barokowa forma wraz z dobudówkami powstałymi w ostatnim dziesięcioleciu panowania Marii Teresy, pozostała w znacznym stopniu niezmieniona   i zadziwia swym pięknem i smakiem cały świat. ''Wielki parter'' rozciągający się wzdłuż osi środkowej zespołu pałacowego, aż do podnóża wzgórza Schönbrunnu, otrzymał swoją ostateczną postać w latach siedemdziesiątych XVIII wieku. Dzieli się na osiem pól różnej wielkości, przy czym ściany szpalerów stanowią oddzielenie od znajdujących się na obrzeżach ''boskietów''. W tych ścianach szpalerów znajdowały się dawniej płaskie nisze z rzeźbami przedstawiającymi postacie mitologiczne. Do ''Wielkiego parteru'', od strony południowo-zachodniej, przylega labirynt. Powstał on około 1720 roku. Właściwie jest to rodzaj korytarza prowadzącego do centrum, bez ślepych uliczek i błądzenia. Wąskie i wysokie żywopłoty, częściowo nawet zadaszone, zapraszały do przechadzek. W XIX w. stopniowo zaniechano użytkowania labiryntu, który ostatecznie wycięto w 1892 roku, gdyż  ''z powodu jego gęstwiny służył celom zabronionym w miejscach publicznych''. W latach dziewięćdziesiątych XX w. zrekonstruowano historyczny labirynt, uwzględniając stare wzory i znaczna jego część otwarta jest dla zwiedzających Schönbrunn.

Widok na pałacowe ogrody

Labirynt przylegający do ''Wielkiego parteru''.

 Klomb w pałacowym ogrodzie z widokiem na pałac.

  Klomb w pałacowym ogrodzie z widokiem na ''Gloriette''

''Glorietta'' w pałacowym ogrodzie

Widok na pałac z ''Glorietty''

Rzeźba ustawiona w sadzawce

Fontanna Neptuna zbudowana ok. 1776 r.

Klomb w pałacowym ogrodzie z widokiem  na ''Fontannę Neptuna ''

Fontanna Neptuna - bóg morza w otoczeniu swojej świty

''Glorietta'' - fragment rzeźby- ''wojownik z trofeum''

(przy schodach bocznych)

Ozdobiony hieroglifami obelisk pośrodku kaskad

i stawów w ogrodach pałacowych.

Palmiarnia, Zoo i Muzeum Powozów Schönbrunn

W Palmiarni w Schönbrunnie, powstałej na terenie dawnego ogrodu botanicznego, założonego w roku 1752 przez Franciszka Stefana I, znajdują się dawne cesarskie zbiory roślin. Zbudowana w 1881 r. cieplarnia, podzielona na trzy pomieszczenia, ma 113 m długości. Przejścia w formie tuneli prowadzą do zróżnicowanych stref klimatycznych,  w których wspaniale rozwijają się egzotyczne rośliny.

Wielka Palmiarnia w parku Schönbrunn

Ogród zoologiczny w Schönbrunnie to najstarszy ''ogród zoologiczny'' na świecie, powstałe w dawnej menażerii barokowej, założonej, podobnie jak ogród botaniczny, przez Franciszka Stefana I   w roku 1752. Już w XVI stuleciu posiadanie rzadkich zwierząt należało do ''stosownego luksusu dworów książęcych''. W środku ogrodu zoologicznego znajduje się ośmioboczny pawilon, w którym rodzina cesarska zasiadała wraz z wybranymi gośćmi, aby obserwować rzadkie zwierzęta. Wokół niego usytuowanych jest promieniście trzynaście dziedzińców z klatkami dla zwierząt. Mieszczący się na końcu wielkiej zachodniej alei centralny pawilon, Maria Teresa przekształciła po śmierci cesarza w pomieszczenie poświęcone jego pamięci. Wnętrze pokryte jest boazerią z drewna orzechowego i ozdobione pozłacanymi ozdobami, wielkimi zwierciadłami i wizerunkami rzadkich zwierząt.

Pawilon menażerii w Ogrodzie zoologicznym w parku Schönbrunn

Muzeum Powozów mieści się w dawnej Zimowej Szkole Jazdy. Znajduje się w nim unikalna kolekcja powozów i sań, różnego typu, lektyk i zaprzęgów z dawnego cesarsko-królewskiego taboru dworskiego. W bogatych zbiorach, obejmujących paradne powozy wiedeńskiego dworu z wielu stuleci, w tym barokową karocę cesarską, oraz powozy z epoki franciszkańsko-jozefińskiej. Znajdują się tu także trzy karety paryskie, a wśród nich słynny powóz zbudowany dla jedynego syna Napoleona, księcia Reichstadtu (Orlątka).

Powóz cesarski w Muzeum Powozów

Z dziejów herbu Habsburgów

Z dziejów herbu Habsburgów

Głównym elementem austriackiego herbu państwowego jest dwugłowy orzeł. Cesarstwo austriackie przyjęło go w roku 1804 po rozwiązanym Świętym Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego. Jednogłowy orzeł jako znak cesarstwa był używany już za czasów Karola Wielkiego, koronowanego na cesarza w 800 roku. Pierwszą heraldyczną podobiznę orła datuje się na drugą połowę XII wieku, to jest na okres panowania cesarza Fryderyka I Barbarossy. Charakterystyczne ubarwienie - czarny kolor ze złotym uzbrojeniem i czerwony język - wykształcony został w XIV wieku. Orzeł niemiecki otrzymał ''drugą głowę'' około 1435 r. za panowania cesarza Zygmunta. W późniejszych latach dwugłowy orzeł stał się symbolem cesarstwa. W roku 1804, wobec nieuchronnego końca ''starej Rzeszy'' ostatni cesarz Franciszek II, już jako cesarz Austrii Franciszek I, postanowił umieścić dwugłowego orła w herbie Austrii. Tarcza na piersi orła przedstawia genealogiczny herb rodu Habsburgów. W środkowej części widnieje godło domu austriackiego - srebrna belka w czerwonym polu (tzw. ''belka habsburska''). Najwcześniejsze znane zastosowanie tego symbolu to pieczęć księcia Fryderyka II von Babenberga z 1230 roku. Dziedzictwo po tym rodzie - który w linii męskiej wygasł wraz ze śmiercią księcia - przejęli w roku 1282 hrabiowie von Habsburg.

            O pochodzeniu austriackich czerwono - biało - czerwonych barw narodowych opowiada następująca legenda. W roku 1191 podczas trzeciej wyprawy krzyżowej pod twierdzą Akka w Ziemi Świętej doszło do bitwy chrześcijan z ''niewiernymi''. Po zakończeniu walki giermek księcia austriackiego stwierdził z przerażeniem, że jego pan Leopold V, leży na ziemi cały zbroczony krwią, ale na szczęście żywy. Po zdjęciu pasa okazało się, że szaty książęce pod nim pozostały białe. 

Kalendarium

Kalendarium